Fransızca bir kelime olan Navigation (navigasyon); Latince, “navis” (gemi) sözcüğünden türetilen “navigare” (gemi ile seyahat etmek) kelimesi kullanılarak türetilmiştir. Fransızca Navigasyonun, Türkçe karşılığı, gemi ile bir yere seyahat etmek olsa da günümüzdeki karşılığı, bir rota izlenerek hedefe ulaştıran araç, anlamını taşımakta.
Navigasyon ne kadar eski olabilir? Günümüzde kullanılan navigasyon sistemlerinin tarihi çok eski değildir. Çünkü modern navigasyon sistemlerin kullanılmaya başlanması, uydularla GPS sisteminin kullanımı ile mümkün olmuştur.
GPS sisteminin kullanımı amacıyla 1978 yılında uzaya 32 uydu fırlatılmış ve böyle ilk modern navigasyon sistemlerinin de startı verilmiştir.
Navigasyon Ne Kadar Eski Olabilir?
Bir rota takip edilerek bize yol gösteren sistemlerin tarihçesi ne kadar eski olabilir? Konuyu basite indirgeyecek olursak insanın varolduğu tarihlerden bu yana navigasyon var diyebiliriz. Çünkü navigasyon, bir hedef belirleyerek tamamlanması gereken rotanın kullanımını belirtmek için ifade edilir.
Buradan yola çıkacak olursak; insanın gitmek istediği yeri belirleyip, hedefine ulaşmak için kullandığı araçlar ve yöntemlerin tümünü navigasyon olarak ifade edebiliriz.
Denizciler ve Navigasyonun Gelişimi
Bildiğimiz anlamda kullanılan navigasyonların gelişimi daha çok gemiciler aracılığı ile olmuştur. Çünkü gemicilerin kara ile bağlantıları kesildiğinde ve havanın kapalı olduğu durumlarda yönlerini belirleyebilmeleri ve hangi yöne ne kadar gittiklerini bilmeleri mümkün değildi.
Pusulanın gemiciler tarafından geliştirildiği gerçeğinden yola çıkarak modern navigasyonların temelini pusula ve haritalarla atabiliriz. Çünkü hedefe doğru bir şekilde ulaşabilmek için üç nokta çok önemlidir,
- Hedef
- Yön
- Gidilecek yol
Bilinen ilk navigasyon sistemlerinde pusula ile yön tayin edilir ve harita üzerinden gidilecek yol hesaplanarak yön düzeltmeleri yapılırdı. Böylece olası sapmalar hesap edilerek hedefe ulaşılmaya çalışılırdı.
Kullanılan eski navigasyon sistemlerindeki en büyük eksik gidilecek yerin kuşbakışı sürekli görülememesi idi. İşte bu sorun günümüzdeki GPS sistemleri ile aşılacaktır. Ancak o zamana kadar karada ve havada pusula ve harita ikilisi navigasyon sistemi olarak kullanılmaya devam etmiştir.
Peki pusula icat edilmeden önce gemiciler yollarını nasıl bulabiliyordu? Tarihte bilinen ilk deniz seyahatinin M.Ö. 300’lü yıllarda Yunan Astronom Massalian tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Bu seyahatte Baltık denizine kadar gidilmiştir.
Peki ama nasıl? Pusula olmadığında denizciler kara ile görsel bağlantının kesilmemesine dikkat ederek kıyıya yakın ilerliyorlardı. Böylece yol uzamış olsa dahi kara takip edilerek güvenli bir seyahat yapılabiliyordu.
Navigasyon sistemlerinin asıl gelişimi ise büyük coğrafi keşifler dönemine denk gelir. 1600’lü yıllarda Christopher Colombus’un Amerika kıtasını keşfi ile başlayan süreç, keşiflere, diğer gemicilerinde katılması ile hızlanmıştır.
- Pusularlardaki hata payının hesaplanması
- Haritaların pusula ile kullanımı
- Rotaların çizilerek hedefe ulaşılmaya başlanması
yeni bir dünyanın inşasında büyük bir rol oynamıştır.
Gelişimin Hızlanması
Amerika ve Afrika kıtalarının keşfedilmesi ve buradaki zenginliklerin Avrupa’ya taşınması ile gelişim hızlanmıştır. Zengin olan burjuva sınıfı sanatçıları ve bilim adamlarını desteklemeye başlamış böylece Rönesans ve Reform hareketlerinin ortaya çıkmasına neden olunmuştur.
Aydınlanma çağı ise bilimin altın çağını yaşamasına neden olmuştur. Art arda ortaya çıkan bilim insanları daha önce hiç görülmemiş buluşlara imza atmaya başladılar.
İngiliz Kraliyetine mensup James Cook’un 1768-1779 yıllarında yaptığı keşifler sırasında kullandığı sistemler modern navigsayonun da başlangıcı olarak kabul edilir. Cook, seyahatleri sırasında hassas saatler kullanmış ve bu saatlerle birlikte Ay’ın konumunu ölçerek doğru rotalar oluşturmayı başarmıştır.
Cook, sonraki seyahatlerinde gemiye 4 adet kronometre de koyarak ölçümlerindeki doğruluğu artırmıştır.
Bu gelişmelerden sonra navigasyon okulları açılarak ayrıntılı bilgiler veren navigasyon kitapları basılmıştır.
Günümüzde Navigasyon Sistemleri
Geçmişten günümüze gelişen teknoloji ile yıldızlara, yosunlara, aya veya karalara bakarak yönünü bulmaya çalışan insanoğlu artık küçük bir akıllı kol saati ile, uzaydan bulunduğu konumu ve gitmek istediği noktanın rotasını belirten ve GPS sistemleri ile çalışan akıllı navigasyon aletlerine sahiptir.
Yolumuzu kaybetmeden gitmek istediğimiz noktaya istediğimiz rota ile gidebileceğimiz araç navigasyonları, GPS özellikli navigasyon olarak ta kullanılabilen akıllı cep telefonları, gemi ve uçaklarda kullanılan hassas navigasyonlar…
Modern dünyamız hızdan ibarettir. Herşey zamanında, olması gereken yerde olmalı ve yerine doğru zamanda ulaşmalıdır. İşte günümüzde bunu sağlayan sistemin adı nagivasyondur.