Bilgisayar, günümüzde hayatımızın hemen her alanına girmiş durumda. Teknolojik yeniliklerle birlikte kullanım alanı giderek artmakta. Ofislerimizden ve evlerimizde oluşturulan çalışma odalarına kadar bilgisayar çalışma hayatımızın ve ailemizin bir parçası haline geldi.
Peki, bilgisayarımızı daha aktif ve güvenli bir şekilde kullanabilmemiz için bilgisayarımızda hangi yazılımların olması gerektiğini biliyor muyuz?
Bilgisayar kullanıcılarının büyük kısmı bilgisayarı sadece üzerinde kurulu olan programlarla kullanır. Hangi yazılımın gerekli olduğunu ve ihtiyacımız için hangi yazılımların bilgisayarımızda olması gerektiğini bilmezler.
Bu yazımızda sizlere bilgisayarımızda mutlaka bulunması gereken yazılımlar hakkında bilgi vermek istiyoruz.
Bilgisayarımızda bulunması gereken programlar ihtiyaçlara ve kullanım alanlarına göre farklı kategorilerde ela alınır;
- İşletim sistemi
- Güvenlik
- Medya
- Eğlence
- Ofis
- İnternet
gibi. Biz bu yazımızda bilgisayarımızda bulunması gereken yazılımları üç ana bölümde inceleyelim. Bu yazılımlar bilgisayarımızda olmazsa olmaz yazılımlar arasında.
- İşletim Sistemi
- Ofis Programları
- Güvenlik Yazılımları
1- İşletim Sistemleri
Öncelikle “işletim sistemi nedir” sorusunun cevabı ile başlayalım. Çünkü işletim sistemi olmadan bilgisayar hiçbir işe yaramamaktadır.
İşletim sistemi nedir? İşletim sistemi bilgisayar donanımının kullanılmasını sağlayan ve farklı türlerde kodlanmış geniş çaplı yazılımlardır. Windows, Linux, MacOs, Android… gibi.
İşletim sistemleri bilgisayarımızda (masa üstü, dizüstü, tablet…) bulunan tüm donanımla iletişim haline geçerek bu donanımlar arasındaki veri akışını ve sonuçlarını bize aktarır. Kısacası etki ve tepki evresi ile sonuç ilişkisini yürütür.
İşletim sistemleri ekranımıza yansıyan tüm işlemleri matematiksel kodlar aracılığı ile yürütürler.
Klavyede bulunan “A” tuşa bastığımızda ekranımızda bu harfin belirmesi için klavye, işletim sistemi, işlemci, ram ve monitör arasında çok kısa sürede çok sayıda işlem medya gelir. İşletim sistemi olmadan “A” harfini görmemiz mümkün mü? Hayır. Bilgisayar donanımımız ne kadar güçlü olursa olsun işletim sistemimiz olmadan “A” harfini dahi ekranımızda göremeyiz.
İşletim sistemi için, bilgisayarımızda kurulu olması gereken en temel yazılım diyebiliriz.
İşletim Sistemlerinin Gelişim Serüveni
Bilgisayarlar ilk çıktıklarında onları kullanabilmek için çok iyi kod yazıcısı ve okuyucusu olmak gerekiyordu. Bir resmi açmak için dahi kod girip çalıştırmak gerekiyordu. Çizim yapmak, çıktı almak, verileri kaydetmek, silmek, formatlamak ve yazılımları kurmak için ayrı ayrı kod bilmek gerekiyordu.
Bilgisayarları yaygınlaştıran işletim sistemi Windows
Windows 1.0 ile başlayan serüven bilgisayarların çığır açmasını sağlayan Windows 95 ile altın çağını yaşamaya başlamıştır. Windows 95, bilgisayarları klavye ile birlikte fare ile tanıştıran, kod bilgisi gerektirmeden kullanımını mümkün kılan işletim sistemi olmuştur.
Günümüzde bu işletim sisteminin aktif desteği bulunan sürümlerinden bazıları şunlardır:
Lisanslı olarak alınacak işletim sistemini, işletim sistemine resmi destek devam ettiği sürece ömür boyu güvenle kullanabilirsiniz. Bu noktada özellikle dikkat edilmesi gereken nokta “yazılım desteği” dir. Çünkü güvenlik açıkları güncelleştirme paketleri ile giderilmekte ve işletim sistemi güncel ve güvenli tutulmaktadır.
2- Ofis Programları
Ofis programları nelerdir? Ne işe yarar? Şu an okuduğunuz bu yazı bir ofis programı olan Microsoft Word ile yazılıp internet ortamına aktarılmaktadır. Ofis programları adından da anlaşılacağı gibi daha çok ofis ortamında kullanılmak üzere tasarlanmış yazı ve hesap işlerinin yapıldığı programlardır.
Eğer bir ofiste çalışıyorsanız veya ev ortamında klavyeyi sık kullanıyorsanız ofis programları mutlaka sahip olmanız gereken yazılımlar arasında yer alır.
Ofis programları ile neler yapılır?
- Yazı yazmak ve doküman oluşturmak. (Word)
- Hesaplamalar, tablolamalar, otomatik veri işlemesi. (Excel)
- Sunum hazırlama ve sunma. (PowerPoint)
- Veritabanı hazırlama ve yönetme. (Access)
- Broşür, ilan, web sitesi, dergi ve yayın hazırlama. (Publisher)
Satın alabileceğiniz bazı ofis programları şunlardır:
- Microsotf Project
- Microsotf 365 İş Standart
- Microsoft 365 Aile
- Microsoft Visio Profesional 2021
- MS Office 2021 Home And Business
- Microsoft Office Pro 2021
- Microsoft Visio Standart 2021
- Microsoft Office Ev ve İş 2021
- Microsoft Office Ev ve Öğrenci 2021
- MS Microsoft 2021 Home and Business
- Microsoft 365 Bireysel
- MS Office 2019 Home and Business
Her ofis paketi ayrı bir alana ve ihtiyaca hitap etmektedir. İçerikleri, içerdikleri yazılımlar ve kullanım alanları farklıdır. Satın alacağınız ofis paketini ihtiyacınıza göre belirlemelisiniz. Çünkü satın alacağınız paket içerisinde hiçbir zaman kullanmayacağınız bir yazılım için fazladan ödeme yapmak zorunda kalabilirsiniz.
3- Güvenlik Yazılımları
Bilgisayarlarımız özellikle internet ağının genişlemesi ve kullanımının yaygınlaşması ile birlikte art niyetli insanların saldırılarına açık hale geldiler.
- Virüs
- Trojan
- Solucan
- Reklam yazılımları (Adware)
- İzinsiz veri toplayıcılar (Spyware)
- Fidye virüsleri
- Klavye dinleme yazılımları (keylogger)
- Kamera ve mikrofon dinleyiciler
ve daha çok sayıda zararlı yazılım net ağında dolaşımda bulunuyor. Maalesef bu yazılımlardan kaçma imkânı yok. Bunu ancak bilgisayarınızın fişini çekerek başarabilirsiniz. Hiçbir siteye girmeseniz dahi bilgisayarda açık bulunan portlardan saldırı yapılarak önemli verileriniz çalınabilir.
Bilgisayarınızda Güvenlik Yazılımı Olmadan Yaşayabilecekleriniz
Birçoğu ne yazık ki bilgisayar aracılığı ile ne tür saldırılara maruz kalabileceğinin farkında değildir.
- Sizin izniniz olmadan kameranızdan izlenebilir,
- Sesiniz dinlenebilir,
- Klavyede yazdığınız tüm veriler alınabilir,
- Şifre ve kullanıcı adlarınız çalınabilir,
- Sosyal medya hesaplarınız ele geçirilebilir,
- Bilgisayarınızda bulunan önemli verileriniz ele geçirilebilir,
- Bilgisayarınız uzaktan izlenebilir,
- İşletim sisteminiz çökebilir,
- Tüm önemli verileriniz kullanılamaz hale gelebilir.
Güvenlik yazılımları, internet ağınızı ve izinsiz program çalıştırmalarını sürekli kontrol ederek bilgisayarınızı olası risklere karşı korumaktadır. Uzun mesailer harcayarak oluşturduğunuz verilerinizi korumak amacıyla mutlaka bir güvenlik yazılımı kullanmalısınız.
Satın alabileceğiniz bazı güvenlik yazılımları şunlardır:
- Kaspersky Small Office 1S+10K
- Kaspersky Small Office 1S+5K
- Kaspersky Total Security
- HPE P11070-B21 Microsoft Essentials Rok
- Nod32 Eset Antivirüs
- Nod32 Eset İnternet Security
- Nod32 Eset Smart Security Premium